آیا زن باید «شیردل و نترس» یا «بزدل و ترسو» یا «متعادل» باشد؟

 زن مانندمرد باید اخلاق و صفات نیکوی باطنی داشته باشد، امّا متناسب با خودش، چون وظائف زن و مرد به تناسب وضع جسمانی و روانی آنان است؛ بنابراین هر کدام به تناسب وضع جسمانی و روانی خود باید اخلاق و صفات خویش را تنظیم کرده و به اخلاق پسندیده خود را بیاراید. در بسیاری از صفات نیک و بد مرد و زن با هم اشتراک دارند، اما در تعدادی از صفات با توجه به ویژگی های خاص، بین آن‌ها اختلاف است.

امیرالمؤمنین(ع) دربارة صفات مردان و زنان و مقایسة برخی از آن‌ها می‌فرماید: «خیار خصال النساء شرار خصال الرجال: الزهو و الجبن و البخل فإذا کانت المرأة مزهوة لم تمکن من نفسها و إذا کانت بخیلة حفظت مالها و مال بعلها و إذا کانت جبانة فرقت من کلّ شی یعرض لها؛[۱] خصلت های نیک زنان، خصلت های بد مردان است. [این خصلت ها عبارتند از:] تکبّر، ترس و بخل. هرگاه زنی متکبر باشد، بیگانه را به خود راه نمی دهد و اگر بخیل باشد، مال خود و همسرش را حفظ می‌کند. زنی که ترسو باشد، از هر چیزی که به آبروی او صدمه بزند، می ترسد و فاصله می گیرد».

مراد حضرت امیر(ع) از تکبر در زنان، تکبّر آنان در برابر نامحرمان است وگرنه تکبّر زن در برابر شوهر خود یا به جهت کارهای خوب یا امور دیگر، از مفاسد اخلاقی محسوب می‌شود. شاید بتوان گفت اکثر اختلافات خانوادگی به خاطر تکبر و خود‌بزرگ‌بینی زنان و مردان نسبت به یکدیگر است. بنابراین در محیط خانه، زن نسبت به شوهر باید متواضع باشد، همان طور که مرد باید متواضع باشد، یا زن نسبت به پدر و مادر و خواهران و برادران خویش باید تواضع و فروتنی را رعایت کند.

ترسو بودن در مورد حفظ خویش از مردان و نامحرمان است. اگر زن در این زمینه ترسو نباشد، مورد تجاوز دزدان و نامردان قرار می گرد و گوهر گرانبها و ارزشمند عفت از دست می رود و از ارزش ساقط می شود، ولی ترسو بودن زن در برابر مشکلات یا در دفاع از خود و فرزندان، خوب و پسندیده نیست.

در تاریخ نمونه هایی از زن های شجاع به چشم می‌خورد که شجاعت آنان مورد تأیید بزرگان دین قرار گرفته است. مانند «نسیبه» زنی که در جنگ اُحد مانند مردان جنگید و از پیامبر دفاع کرد. نیز مانند زن «عمروبن جموح» که جنازة شوهر و برادر و فرزندان شهید خود را سوار بر شتر کرده و به سوی مدینه حرکت داد. هم چنین مانند «سودة همدانی» که شجاعانه در برابر معاویه از علی(ع) حمایت کرد و هیچ ترسی از او به دل راه نداد.

نمونه های دیگری از زن های شجاع و توانمند در تاریخ فراوان است.

پی نوشت ها:


[۱] نهج البلاغه، کلمات قصار، شمارة 234